Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Η υποχώρηση των αρχαίων ελληνικών διαλέκτων (Μέρος Α') Ημερομηνία:
23/1/2024, 10:48 - Εμφανίσεις: 60
Όπως έχουμε προαναφέρει, οι αρχαίες ελληνικές διάλεκτοι, οι τοπικές διάλεκτοι της 1ης προχριστιανικής χιλιετίας, εισήλθαν σε φάση παρακμής από τότε που άρχισαν να δέχονται τις επιδράσεις της ελληνιστικής ή αττικοϊωνικής κοινής.
Στο πλαίσιο της διαδικασίας αυτής, του σταδιακού παραμερισμού των αρχαιοελληνικών διαλέκτων από την ελληνιστική κοινή, ισχυρή αντίσταση προέβαλαν κάποιες καθαυτό δωρικές διάλεκτοι (υπενθυμίζουμε ότι μαζί με τις βορειοδυτικές συγκροτούν τις διαλέκτους της αποκαλούμενης δυτικής ή και δωρικής ομάδας): η λακωνική, η μεσσηνιακή, η κρητική και η κυρηναϊκή.
Έτσι, οι μισές περίπου λακωνικές και μεσσηνιακές επιγραφές του 3ου αιώνα π.Χ.
είναι γραμμένες στην τοπική διάλεκτο, ενώ οι υπόλοιπες σε δωρική διάλεκτο επηρεασμένη από την αττικοϊωνική κοινή.
Οι παλαιότερες επιγραφές αποκλειστικά στην κοινή ανάγονται στη μεν Λακωνία στο 2ο αιώνα π.Χ., στη δε Μεσσηνία στον 1ο αιώνα π.Χ.
Είναι αξιοσημείωτο πάντως ότι στα εδάφη της νότιας Πελοποννήσου δεν εμφανίστηκε μια καθαυτό δωρικογενής κοινή, παρόμοια με τις τοπικές κοινές που δημιουργήθηκαν στη βορειοδυτική Ελλάδα ή στο νότιο Αιγαίο.
Όσον αφορά τώρα την Κρήτη, καταγράφεται σε όλες τις περιοχές της υψηλό ποσοστό διαλεκτικών επιγραφών το 2ο αιώνα π.Χ.
Όμως, στους κατοπινούς αιώνες η χρήση της τοπικής διαλέκτου υποχώρησε σταθερά, με αποτέλεσμα την ουσιαστική εξαφάνιση των διαλεκτικών επιγραφών έπειτα από την επικράτηση της κοινής σε κάθε σημείο της μεγαλονήσου, τον 1ο αιώνα μ.Χ.
Στην Κυρηναϊκή πάλι, στην ακτογραμμή της Λιβύης (εκεί είχε ιδρυθεί από Θηραίους η Κυρήνη, σημαντική δωρική αποικία), η τοπική διάλεκτος διέμεινε σε χρήση πολύ περισσότερο από τις αντίστοιχες διαλέκτους στη νότια Πελοπόννησο και στην Κρήτη – οι παλαιότερες γνωστές κυρηναϊκές επιγραφές αποκλειστικά στην κοινή χρονολογούνται μόλις στο 2ο αιώνα μ.Χ.
Κατά τα άλλα, η προαναφερθείσα τοπική κοινή της βορειοδυτικής Ελλάδας, η λεγόμενη βορειοδυτική κοινή, ήταν μια ήπιας μορφής δωρικογενής κοινή, ένα ισόρροπο μείγμα δυτικοελληνικών και ελληνιστικών τύπ...